Mestwater

Elke paardenhouder of -eigenaar kent het probleem wel: mestwater. Mestwater is letterlijk water bij de mest. Mestwater is echter geen diarree. Als je paard last heeft van mestwater, dan zie je dit doordat er water met of na de mest meekomt. De mest van je paard kan wel iets dunner zijn, maar meestal worden er prima mestballen uitgescheiden. Ook kun je het zien aan de staart en benen van je paard, deze zijn dan vies. Kijk bij een merrie wel goed of de vieze staart of benen echt van mestwater komt, of dat er sprake is van hengstigheid.

Oorzaak

Er zijn veel verschillende oorzaken voor mestwater. Eigenlijk alles wat via het verteringsstelsel in de darmen komt, kan mestwater veroorzaken. Mestwater is een teken van een verstoorde darmflora. Wel is het zaak om de oorzaak proberen te achterhalen, dat vergemakkelijkt namelijk de aanpak.

Wat kunnen mogelijke oorzaken zijn?

• Wormen of juist een wormenkuur. Zowel wormen als de bestrijdingsmiddelen kunnen voor verstoring in de darmen zorgen. En dat is meteen heel dubbel. Wormen kunnen beschadigingen aan de darmwand aanbrengen, waardoor de opname van voedsel vermindert. Daarnaast kunnen wormen voor verstopping zorgen. Wormen móet je bestrijden. Maar deze wormenkuren zorgen ook voor disbalans in de darmen. Het is dus zaak om de darmen weer goed te ondersteunen na het geven van de kuren.
• Zand in de darmen. Zand zorgt voor problemen in de afvoer van mest en mestwater kan een teken zijn dat de darmen te vol zitten. Er zijn genoeg manieren om zelf te kijken of er zand in de darmen zit, maar op het moment dat er zand uit komt in de test, zitten de darmen echt goed vol. De enige manier om zand echt goed in beeld te brengen is een röntgenfoto.
• Kwaliteit ruwvoer. De kwaliteit van ruwvoer kan ook disbalans veroorzaken. Denk aan schimmel in het hooi. Schimmel is niet altijd zichtbaar. Kenmerkend voor schimmel dat (nog) niet zichtbaar is, is dat het hooi heel stoffig is. Ook verpakt hooi kan voor problemen zorgen. Wanneer hooi wordt verpakt, vindt er altijd fermentatie plaats, ook bij droog hooi. En fermentatie doet iets met de zuurgraad in de darmen, waardoor weer mestwater kan ontstaan. Veel paarden doen het overigens prima op verpakt hooi, maar er zijn ook veel paarden die er niet tegen kunnen. Geef je verpakt hooi, zorg er dan in ieder geval voor dat dit zo droog mogelijk is.
• Structuur van ruwvoer. Wanneer de darmen al niet optimaal werken, kan ruwvoer te grof van structuur zijn. Als een paard mestwater heeft, kan grof hooi of stro de oorzaak zijn.
• Door stress kan een paard verkrampen en ook maag en darmen kunnen hier een tik van krijgen. Mestwater is dan vaak een van de eerste symptomen.
• Teveel suiker. Hooi dat te hoog is in suiker kan mestwater of slappe mest veroorzaken. Test daarom altijd je hooi op het suikergehalte.
• Darmen van paarden zijn niet gemaakt om granen te verteren. Vaak scheiden paarden (delen van) graankorrels dan ook gewoon weer via de mest uit. Omdat het de darmflora verstoort, kan er mestwater mee komen.
• Een onderliggend probleem. Denk aan problemen met nieren of lever. Als onderstaande oplossingen niet helpen of bovenstaande oorzaken zijn er niet, neem dan altijd contact op met je dierenarts.

Oplossingen

Er is niet een losse oplossing voor mestwater, het is vaak een combinatie van factoren. En alle factoren moeten goed zijn, voor de darmen zich kunnen herstellen. Houd er rekening mee wat er geen quick fix is, dit herstel duurt lang.

1. Verminder alle stress. Stress is funest voor het hele verteringsstelsel. Het kan maag- en darmproblemen veroorzaken, waardoor de vertering minder wordt en er problemen ontstaan zoals mestwater. Rust voor je paard zorgt voor rust in het lichaam.
2. Geef goed hooi. Goed hooi voor paarden met mestwater is onverpakt, droog, niet stoffig, schimmelvrij en fijn van structuur. Voor grof hooi moeten de darmen hard werken en dat is nu niet aan te raden. Zorg dat het hooi laag is in suiker en laag in eiwit. Later kan er ook hooi met wat meer eiwit gegeven worden, maar als er al lange tijd een probleem met mestwater is en er veel mestwater mee komt, dan kan eiwit ook te belastend zijn. Kun je geen onverpakt hooi voeren, zorg dan voor zo droog mogelijk voordroog (droge stof minimaal 80%) en laag in suiker.
3. Vul je hooi aan met een balancer voor de vitamines. Je kunt dit iets overdoseren (120%), want de opname van een paard met mestwater is vaak iets minder, waardoor je het risico loopt op tekorten.
4. Bietenpulp kan tijdelijk helpen om mestwater te verminderen. Bietenpulp bindt het water in de mest, waardoor je minder mestwater krijgt. Dit is geen oplossing voor het probleem, maar kan wel tijdelijk verlichting bieden als symptoombestrijding.
5. Met een ruwvoermix voeg je wat kortere en fijnere vezels toe. Kies je voor esparcette, maak je meteen de darmen wat onaangenamer voor wormen. Maar luzerne of een grasmix zijn ook prima. De darmen krijgen zo wel vulling en vezels, maar niet zoveel en lang als hooi. Nadeel is dat paarden hier minder lang op kauwen en dus minder speeksel aanmaken. En speeksel is juist heel belangrijk voor de vertering van voedsel.
6. Stop met het voeren van granen. In veel krachtvoer zit graan. Denk aan tarwe, spelt of haver. Dit kan als korrel zijn, maar ook als meel of restant. Er zijn inmiddels veel merken die naast een balancer ook een graanvrije lijn hebben.
7. Laat controleren op zand in de darmen, bij voorkeur met een röntgenfoto. Zeker als je paard op een paddock of track met zand of grond staat is de kans groot dat er zand binnen komt via hooi dat op het zand valt of het snaaien van graskantjes. Geef daarom regelmatig een zandkuur. Dit kan met psylliumzaadjes of lijnzaad. Geef als onderhoudskuur 0,5 gram per kg lichaamsgewicht (dus een paard van 500kg krijgt 250 gram) en als je zand vermoedt 1 gram per kg lichaamsgewicht (dus een paard van 500kg krijgt 500 gram). Psylliumzaadjes kun je zo door het voer doen. Psylliumhusk wordt minder goed gegeten omdat dat snel plakkerig wordt. Ongebroken lijnzaad kook je eerst 15 minuten om de zaden open te breken. Ook kun je kiezen voor gebroken lijnzaad of je lijnzaad malen, dan hoef je er alleen maar kokend water overheen te gooien. Er ontstaat dan een slijmerige massa. Een kuur duurt 5-7 dagen. 
8. Ontworming. Laat je mest checken door middel van een eitelling. Dan kun je gericht ontwormen. Ontwormen na de 1e nachtvorst is sowieso een aanrader, in verband met horzellarven. Deze zijn niet te zien in een eitelling. En let op: voor jonge paarden en in het najaar is de telling niet altijd betrouwbaar, zeker als het gaat om spoelwormen en ingekapselde rode bloedworm. Het is daarom altijd raadzaam om voor jonge paarden een ontworminsschema aan te houden en ieder paard vanaf 6 maanden na de eerste nachtvorst te ontwormen met Pramox.
   Na de ontworming kunnen de darmen ook goed van slag zijn en is het goed om ze weer tot rust te brengen door het geven van de juiste voeding.
9. Bitterkruiden. Bitterkruiden helpen de darmflora te versterken en ondersteunen het behoud van een gezonde spijsvertering. Het kan worden aangeboden aan je paard als dagelijkse basisvoeding, of als een aanvullend voer. Deze kruiden worden bij voorkeur niet langer dan zes tot acht weken achter elkaar gegeven.
10. Mocht niets effect hebben, neem dan contact op met je dierenarts. Deze kan verder kijken naar andere interne problemen en bijvoorbeeld kiezen voor een mesttransplantatie/transfaunatie. Hierbij wordt gezonde mest via een sonde in de maag gebracht om zo de darmflora te verbeteren.